Om aan te kunnen geven hoe sterk een schaker op papier is (dat wil zeggen op basis van al zijn of haar historische prestaties bij ratingtoernooien), zijn er verschillende ratings. Hierin worden allerlei officiële wedstrijden verwerkt. Er zijn 3 verschillende lijsten waarin wordt bijgehouden wie welke rating heeft: FIDE rating, KNSB rating en KNSB jeugdrating.
Let op: rating is geen doel op zich, het gaat om plezier in schaken hebben.
We beginnen met FIDE rating. Dit is de rating voor aan de FIDE gerapporteerde toernooien. De FIDE (Fédération Internationale des Échecs) is de internationale schaakbond.
FIDE kent 3 ratings:
- Standaard: met een lang speeltempo waarbij minstens 2 uur (wanneer er een aantal seconden per zet zijn, bij 60 zetten minimaal 2 uur) bedenktijd is, zoals in de interne en externe seniorencompetitie
- Rapid: tussen 10 en 60 minuten voor een partij die 60 minuten duurt
- Blitz: minder dan 10 minuten voor een partij
Een toernooi-organisator moet zijn toernooi aanmelden bij FIDE om de resultaten te laten verwerken in de FIDE rating. Dit gebeurt bijvoorbeeld voor de KNSB clubcompetitie en de 2 hoogste groepen van het Open NK in Dieren.
Binnen onze club hebben 2 spelers een FIDE rating: Joost (2266) en Martin (1840).
Op basis van deze rating kun je ook een titel aanvragen (bv Grootmeester of Internationaal Meester). Joost is FM (Fide Meester), klik hier om te kijken waar je aan moet voldoen om een titel te mogen aanvragen.
KNSB rating
De KNSB (Koninklijke Nederlandse Schaakbond) rating is de algemene rating voor schakers lid van de schaakfederatie Nederland. Een partij wordt alleen verwerkt van een ratingtoernooi. Hiervoor moeten alle deelnemers lid zijn van de KNSB en wedstrijden moeten tenminste 1 uur 45 minuten bedenktijd hebben (bij gemiddelde rating onder 1900 1 uur 30 minuten) of, wanneer er een aantal seconden per zet zijn, minimaal 5 sec/zet, bij 40 zetten minimaal 1 uur 40 minuten (1 uur bij gem rating < 1900).
Bijvoorbeeld de externe competitie van de senioren, het Eemlandtoernooi in Bunschoten en de overige groepen van het Open NK in Dieren tellen hiervoor mee.
Tot slot moet je tegenstander tenminste 25 partijen hebben gespeeld die meetellen voor één van de hier genoemde regels. Wil je exact weten hoe het werkt, klik dan hier.
KNSB jeugdrating
Zoals de naam het al zegt, is dit de KNSB rating voor jeugdspelers. Hiervoor heb je een bedenktijd van tenminste 15 minuten nodig (of wanneer er een aantal seconden per zet zijn, minimaal 5 sec/zet, bij 40 zetten minimaal 15 minuten). Voorbeelden zijn de externe competitie en de Grand Prix’s. Tenminste, als de resultaten worden ingezonden en wellicht ook alleen als je aan een tafel met een klok speelt. Wil je exact weten hoe het werkt, klik dan hier.
Ratingupdate
De KNSB rating wordt 4x per jaar bijgewerkt (februari, mei, augustus en november). De FIDE rating iedere maand.
De laatste update gaf een paar knappe uitslagen:
Hester + 131 ratingpunten
Dennis + 105 ratingpunten
Martin + 14 punten (naar 1913)
Voor de huidige KNSB rating, klik hier
Bij de jeugd scoorden Dennis en vooral Jelle erg goed (forse stijgingen):
Voor de huidige KNSB jeugdrating, klik hier en vul in verenigingsnummer 60028
Berekening van rating
Hoe bereken je dan je rating?
Voor de details klik je hier.
Wat korter door de bocht. Heb je nog geen rating? Als je binnen 2 jaar tenminste 6 partijen speelt, krijg je een rating. De formule is als volgt:
Gemiddelde rating van je tegenstander + 400 * (2 * behaalde score / aantal wedstrijden – 1)
Dat betekent dat als je precies 6 wedstrijden speelt, je tussen gemiddelde rating tegenstander – 400 en gemiddelde rating tegenstander + 400 terecht kunt komen.
Als je al een rating hebt?
Je rating kan nooit onder 100 punten zakken.
Als dat niet gebeurd: Nieuwe rating = oude rating + (resultaat wedstrijd 1 – verwachte resultaat wedstrijd 1) * k + (resultaat wedstrijd 2 – verwachte resultaat wedstrijd 2) * k + … +(resultaat laatste wedstrijd – verwachte resultaat laatste wedstrijd) * k.
Dan zijn er nog 2 onbekenden: wat is het verwachte resultaat en wat is k?
De verwachte uitslag is gelijk aan de uitkomst van een kansverdeling o.b.v. de normale verdeling, met het ratingverschil (jouw rating – rating tegenstander), gemiddelde 0, standaarddeviatie 2000/7, cumulatief berekend. Ofwel de Excel formule
= NORM.VERD(ratingverschil; 0; 2000/7; WAAR).
Wat is nu k? Dit is een verversingsfactor die bepaalt hoe hard je rating wint of verliest bij een resultaat. Ik bespreek alleen het geval voor spelers onder 2100 ratingpunten:
Als je 75 partijen of meer hebt gespeeld, is deze factor 25. Wint je van een speler met dezelfde rating betekent dat je 12.5 punten wint. Je wint/verliest per wedstrijd maximaal 25 punten.
Als je minder dan 75 wedstrijden hebt gespeeld is de factor 216/ wortel (aantal wedstrijden). Hester heeft bijvoorbeeld 8 partijen gespeeld en dus een factor van 76.37.
Rekenvoorbeeld: stel Gerben en Dirk spelen tegen elkaar. Gerben wint.
Rating Gerben: 1729, k = 25
Rating Dirk: 1859, k = 25
Ratingverschil voor Gerben: -130
Ratingverschil voor Dirk: +130Verwachte uitslag voor Gerben: 0.325
Verwachte uitslag voor Dirk: 0.675
Nieuwe rating Gerben: 1729 + (1 – 0.325) * 25 = 1746
Nieuwe rating Dirk: 1859 + (0 – 0.675) * 25 = 1842